بازاریابی شبکه ‌ای (Network Marketing) یا همان بازاریابی چند سطحی (Multi Level Marketing) که ایده ی اصلی آن از فرمول تصاعد فیثاغورس گرفته شده است، به نوعی از شیوه ی فروش گفته میشود که در آن شرکت ها محصولات و خدمات خودشان را بدون انجام دادن تبلیغات و وجود واسطه به فروش می‌رسانند. در این روش فروش مشتریان پس از خرید محصولات و مصرف شخصی آن ها و در صورت داشتن رضایت از کیفیت و قیمت محصولات می‌توانند محصولات شرکت شان را بازاریابی کرده و به سایر افراد توصیه به مصرف کنند و در نهایت از این طریق کسب درآمد کنند. درآمد در بازاریابی شبکه ‌ای در ازای فروش مستقیم این کالا ها و خدمات و نیز در ازای فروش از طریق افراد زیر مجموعه کسب می‌شود.

در تجارت بازاریابی شبکه ‌ای، بازاریاب ‌ها با استفاده از «تبلیغات کلامی» یا «تبلیغات چهره به چهره» اقدام به توصیه محصولات و خدمات شرکت شان می‌کنند. در صورتی که نیاز به کسب اطلاعات بیشتری دارید پیشنهاد میکنم مقاله زیر را حتما مطالعه بفرمایید:

تاریخچه بازاریابی شبکه‌ای در جهان:

ایده ی بازاریابی شبکه ای نخستین بار توسط یک شرکت دوچرخه سازی در کشور روسیه استفاده شد. برنامه ی این شرکت به این صورت بود که مشتریان می توانستند با معرفی ۴ نفر دیگر برای خرید دوچرخه، خودشان یک دوچرخه با قیمت بسیار پایین دریافت کنند!

با اینکه این روش مدتی کارآیی مناسبی داشت ولی به سرعت اشباع شد و بعد از آن هم این روش نوعی کلاهبرداری تلقی شد. ولی خود این اتفاق نقطه‌ ی عطفی شد که سیاست مداران و اقتصاد دانان زیادی در دنیا به دنبال پیدا کردن راهی برای استفاده صحیح از این ایده باشند.

در بین سال های ۱۹۱۷ تا ۱۹۲۷ میلادی در کشور چین، مردی به نام کارل رنبورگ (Carl Rehnborg) برای اولین بار به فواید استفاده از مکمل ها در رژیم غذایی و مزایای آنها برای سلامتی پی برد.

هنگامی که کارل به آمریکا بازگشت، یک شرکت به نام کالیفرنیا ویتامین (California Vitamin) تاسیس کرد. در سال ۱۹۳۹، شرکت وی به نام نوترالایت (Nutrilite) تغییر نام پیدا کرد و تنها ۶ سال بعد، کارل استفاده از استراتژی بازاریابی شبکه ای را برای کمک به افزایش فروش شرکتش به ارمغان آورد.

اما نقطه ی عطف این ماجرا زمانی اتفاق افتاد که دو مشاور جدید به نام های جِی وَن اَندل (Jay Van Andel) و ریچ دِووس (Rich DeVos) توزیع محصولات شرکت Nutrilite را آغاز کردند و قدرت واقعی این نوع کسب و کار را متوجه شدند. سپس آنها یک شرکت به نام اَم وِی (Amway) ایجاد کردند و امتیاز محصولات Nutrilite را هم در سال ۱۹۷۲ خریداری کردند. در سال ۱۹۹۴ شرکت Amway مالکیت کامل شرکت را به عهده گرفت و هم اکنون هم یکی از بزرگترین شرکت های بازریابی شبکه ای دنیا است.

اَم ‌وِی که یک شرکت آمریکایی است از بازاریابی شبکه‌ ای برای فروش انواع محصولات شامل محصولات سلامتی، زیبایی و لوازم بهداشتی در منزل استفاده میکند. البته باید مد نظر داشت که این شرکت هم از همان ابتدا مسیر همواری را پیش رو نداشته است. به عنوان مثال در سال ۱۹۷۴ طرح این شرکت فعالیت هرمی شناخته شد و از ادامه فعالیت شرکت جلوگیری گردید. اما اَم‌ وِی برای رفع اتهام خودش مدت ۴ سال میلیون‌ ها دلار برای هزینه‌ های قانونی پرداخت کرد تا در نهایت در سال ۱۹۷۹، FTC یا کمیسیون تجارت فدرال رای داد که Amway یک شرکت هرمی یا Pyramid نیست. در آن زمان بود که FTC بازاریابی شبکه ‌ای را به عنوان یک سیستم توزیع قانونی و موثر معرفی کرد.

طبق برخی از آمار ها و مستندات، شرکت اَم وِی با رتبه ۱۱۴ در بین بزرگ ‌ترین شرکت‌ های خرده ‌فروشی دنیا قرار دارد و همچنین با رتبه ۲۵ در بین بزرگ‌ ترین شرکت‌ های خصوصی در ایالات متحده توسط مجله فوربز در سال ۲۰۱۲ دسته بندی شده است. در حال حاضر هم  شرکت اَم وِی در بیش از ۵۰ کشور دنیا نمایندگی و در بیش از ۸۰ کشور دنیا مشتری دارد.

امروزه با قانونی شدن بازاریابی شبکه ای و در کنار آن گسترش اینترنت، نتورک مارکتینگ وارد فاز جدیدی از پیشرفت گردیده و به سرعت در میان شرکت‌ های مختلف رواج پیدا کرده، و هزاران شرکت فعالیت خود را در این زمینه آغاز کرده اند.

احساس رضایتمندی و میزان ارزشی که شما برای خودتان قائل هستید، نمیتواند بر اساس دستاوردهایی که بدست آورده اید، یا اینکه چقدر خوب کار میکنید، یا اینکه سایرین چگونه با شما رفتار میکنند و یا اینکه چقدر محبوب و موفق هستید، سنجیده شود.

همه این موارد (موفقیت، پول، ظاهر، شغل، و غیره) می تواند محو شود.

بنابراین به دیگران، سیستم ها و یا شرایط دیگر، هرگز اجازه ندهید که بر برآورد شما از میزان ارزشمندی­تان تاثیر بگذارند.

برای کسب موفقیت و رسیدن به نتایج دلخواهتان، باید تنها به خودتان باور داشته باشید، تمرکزتان را بر پیشرفت شخصی خودتان بگذارید و ذهنتان را برای رسیدن به این هدف متمرکز کنید و البته متعهد باشید که در این راه باقی بمانید.

در هر زمان و مکان و در هر موقعیتی که باشید باز هم می توانید خودتان را نسبت به دیگران مقایسه کنید و بخاطر ناکامی هایتان از خودتان ناراضی باشید.

این معمولا اولین سوالی است که در ذهن مخاطبان و علاقه مندان به حوزه بازاریابی شبکه ای قرار میگیرد.

در این مقاله به بررسی جامع و کامل این حوزه ی نو پا در کشورمان می پردازیم.

Network Marketing / Multi Level Marketing / Direct Selling

بازاریابی شبکه ای / بازاریابی چند سطحی / فروش مستقیم

با یک مثال شروع میکنیم:

هیدروژن یک گاز است. اکسیژن هم یک گازه دیگه است و تلفیق این دو میشود آب.

آب نه ویژگی های اکسیژن را دارد نه ویژگی های هیدروژن را.

پس بهتره نتورک مارکتینگ را هم ترجمه نکنیم! بازاریابی شبکه ای یک اشتباه مصطلحه که جا افتادست.

بهتره بگوییم نتورک مارکتینگ یعنی: روش نوین توزیع کالا و خدمات

در واقع نتورک مارکتینگ از ۲ بخش تشکیل شده است:

نتورک + مارکتینگ

نتورک یعنی شبکه سازی.           مارکتینگ هم یعنی فروش.

در قسمت مارکتینگ یا فروش، نتورک مارکتینگ بخشی از دایرکت سلینگ یا فروش مستقیم است. یعنی شامل فروش مستقیم محصولات از تولید کننده به مصرف کننده نهایی می شود.

قسمت نتورک یا شبکه سازی هم یعنی اینکه این کار فروش یا مارکتینگ را از طریق یک شبکه انسانی یا شبکه فروش انجام دهیم.

دقت داشته باشید که این دو جزء با هم کاربرد و معنا پیدا میکنن. بصورت تکی هیچ ربطی به نتورک مارکتینگ ندارند!

چون شبکه سازی تنها یعنی همان سیستم های هرمی و غیرقانونی سابق که تنها به دنبال جذب افراد بودند.

و مارکتینگ یا فروش تنها هم میشود همان روشهای فروش سنتی.

وقتی دو مفهوم نتورک و مارکتینگ در کنار هم قرار میگیرند، آنگاه به عنوان شاخه ای از بازاریابی چندسطحی یا مولتی لول مارکتینگ (MLM) شناخته میشوند.

پس در جواب سوال: نتورک مارکتینگ چیست؟ باید گفت:

نتورک مارکتینگ یک روش فروش مستقیم است که از شبکه ای از مردم برای فروش یک محصول استفاده می کند

بسیار خوب. پس تا اینجا به چند نکته رسیدیم که مجددا آنها را بیان میکنیم:

(البته بخاطر برداشتهای اشتباهی که معمولا از این اصطلاحات میشود)

تا اینجا با ۳ اصطلاح آشنا شدیم:

۱٫ دایرکت سلینگ یا فروش مستقیم (DS = Direct Selling)

۲٫ نتورک مارکتینگ یا بازاریابی شبکه ای (که به نظر من فروش محصولات از طریق شبکه مناسب تر است!) (NM = Network Marketing)

۳٫ و بازاریابی چند سطحی یا مولتی لول مارکتینگ (MLM = Multi Level Marketing)

بعضی ها به اشتباه بیان میکنند نتورک مارکتینگ همان فروش مستقیم یا دایرکت سلینگ است.

همانطور که گفتم تنها بخش مارکتینگ یا فروش در بازاریابی شبکه ای به صورت فروش مستقیم انجام میگیرد.

یعنی فروش مستقیم زیر مجموعه نتورک مارکتینگ است.

بسیار خوب. فکر میکنم به اندازه کافی در این مورد توضیح داده شد!

روش توزیع کالا در نتورک مارکتینگ:

کلا ۳ روش توزیع کالا داریم:

·        فروش از طریق کانالهای توزیع

·        فروش مستقیم (تک سطحی)

·        فروش مستقیم (چند سطحی)

روش ۱: فروش از طریق کانالهای توزیع

در این روش محصولات شرکت از طریق نمایندگان انحصاری، عمده فروشها، خرده فروشها، مغازه دارها در نهایت به مشتری میرسد.

روش ۲: فروش مستقیم (تک سطحی)

در این روش شرکت نماینده ای جذب میکند و آن نماینده به قیمت عمده محصولات را از شرکت میخرد و به قیمت جزء به افراد میفروشد.

و به همین ترتیب شرکت ها افراد دیگری رو جذب میکردند که آنها هم همین کار رو تکرار کنند.

ولی در این روش مسائلی پیش میومد. مثلا افراد پس از آموزشی که دیده بودن نمی توانستند فروشی انجام بدن یا اگر فروش خوبی انجام میدادند شرکتهای رقیب آنها را به اصطلاح میدزدیدن.

و هزینه آموزشی که توسط شرکت پرداخت میشد بدون فایده بود.

اینجاست که فروش مستقیم چند سطحی متولد شد.

روش ۳: فروش مستقیم (چند سطحی)

در این روش شرکت به شما کالایی رو میده که شما علاوه بر مصرف شخصی، میتوانید آنها را به دیگران هم توصیه کنید، در ضمن میتوانید افراد علاقه مند رو هم جذب کنید و آنها هم همین کار رو تکرار کنند و علاوه بر مصرف شخصی شان به افراد دیگر توصیه کنند.

این روش طبق آخرین آمار منتشر شده از انجمنهای DSA و WFDSA ، ۱۴۴ میلیون نفر در سراسر دنیا عضو فعال دارد و گردش مالی بیش از ۱۸۰ بیلیون دلار!

مطلب بعد توجه به این مورد است که اعضای فعال در صنعت نتورک مارکتینگ درآمد خود را از طریق فروش مستقیم محصولات خودشان و یا بکارگیری افراد دیگر برای فروش محصولات کسب می کنند.

در واقع این افراد به نوبه خود دیگران را برای فروش همان محصولات بکار میگیرند تا زمانی که یک سلسله مراتب از توزیع کننده های فروش محصول وجود داشته باشد.

از این رو به نتورک مارکتینگ بازاریابی چند سطحی هم گفته میشود.

در نتورک مارکتینگ به افرادی که کار فروش محصولات شرکت را انجام میدهند توزیع کننده (Distributor) میگویند.

هر توزیع کننده اساسا یک مالک کسب و کار به صورت کاملا مستقل است یا دقیق تر اگر بگوییم یک نماینده فروش مستقل است.

افراد فعال در صنعت نتورک مارکتینگ درآمد خودشان را هم از طریق فروش محصولات توسط خودشان کسب میکنند و هم از طریق فروشی که افراد تحت حمایتشان انجام میدهند.

البته از طریق یک سیستم جامع پرداخت تحت عنوان طرح یا پلن درآمدزایی شرکت.

برای واضح تر شدن بحث یک مثال ذکر میکنم.

حتما با صنعت بیمه آشنا هستین. افرادی که در بیمه عمر یا انواع دیگری از آن فعالیت میکنند. همه ما فکر میکنیم که این افراد به استخدام شرکتهای بیمه درآمده اند در حالی که اینطور نیست.

این افراد بصورت مستقل و مالک کسب و کار خودشان هستند.

در واقع از فروش محصولشان که خدمات بیمه ای است به افراد مختلف پورسانت از شرکت بیمه دریافت میکنند. البته با توجه به طرح درآمدی همان شرکت بیمه!

مطلب بعدی این است که در نتورک مارکتینگ درآمد و پاداشی که از طریق شرکت به افراد واجد شرایط پرداخت میشود از محل حذف هزینه های تبلیغاتی و همچنین کاهش واسطه ها بدست می آید.

در مورد هزینه تبلیغات در روشهای سنتی کافیه نگاهی به آدرس زیر بکنید تا جدیدترین نرخ تبلیغات تلویزیونی را مشاهده کنید.

http://bazargani.irib.ir/main-page

در سایت فوق میتوانید تعرفه پخش تلویزیونی و رادیویی را مشاهده کنید. بعد از مشاهده و یک حساب سرانگشتی شگفت زده خواهید شد!

در مورد کاهش واسطه ها هم در تصاویر زیر بصورت کامل تفاوت شیوه سنتی فروش با شیوه جدید از طریق بازاریابی شبکه ای بیان میکنیم:

به نظرم دیگه کاملا مشخص شد که نتورک مارکتینگ چیست؟

نتورک مارکتینگ شامل مزایا و معایبی است.

ولی از آنجا که موضوع این مقاله تنها در مورد معرفی این صنعت بود سایر موارد را در مقالات جداگانه ای بررسی میکنیم.

با سپاس فراوان بخاطر توجه تان.

منبع: گروه آموزشی آنلاین ام ال ام (آموزش بازاریابی شبکه ای)